Với chi phí sở hữu thấp, dòng xe bán tải khá được ưa chuộng tại Việt Nam. Lệ phí trước bạ đối với ôtô bán tải (pick-up) chở hàng và ôtô tải (van) hiện phổ biến mức 2%. Theo dự thảo mới được Bộ Tài chính công bố thì dự kiến mức tăng sẽ gấp 3-4,5 lần so với hiện nay.
Đảm bảo lệ phí công bằng với ôtô con
Bộ Tài chính đưa ra đề xuất sửa đổi khoản 5 Điều 7 tại Nghị định 140/2016 như sau: Đối với dòng xe ôtô pick-up chở hàng và ôtô tải VAN có khối lượng chuyên chở cho phép dưới 1.500kg và có từ năm chỗ ngồi trở xuống nộp lệ phí trước bạ lần đầu với mức thu bằng 60% mức thu lệ phí trước bạ lần đầu đối với ôtô chở người từ chín chỗ trở xuống. Và đối với lần nộp phí trước bạ từ lần thứ 2 trở đi, các dòng xe kể trên sẽ có mức thu là 2% và áp dụng thống nhất trên toàn quốc.
Hiện nay, lệ phí trước bạ lần đầu đối với ôtô khác không phải là ôtô con (bao gồm cả xe pick-up chở hàng và xe van) là 2%. Trong khi đó, ôtô chở người từ chín chỗ trở xuống (ôtô con) thì mức thu lệ phí trước bạ lần đầu trong khung 10 -15% (mức thu cụ thể do HĐND cấp tỉnh quyết định).
Như vậy, nếu dự thảo được thông qua, mức lệ phí trước bạ lần đầu của xe pick-up và xe van sẽ lên mức 6 – 9% thay vì 2% như hiện nay, tức là tăng tới 300% cho tới 450%.
Lý giải cho đề xuất này, Bộ Tài chính cho rằng xe pick-up và xe van có khối lượng chuyên chở hàng nhỏ hơn 1.500kg và có từ năm chỗ ngồi trở xuống vừa chở người, vừa chở hàng, được áp dụng các hệ thống báo hiệu đường bộ như đối với xe ôtô con, không bị hạn chế về thời gian được phép lưu thông trong đô thị, được phép lưu thông vào làn đường dành cho ôtô con. Vì vậy, cần thiết điều chỉnh mức thu LPTB lần đầu đối với loại xe này để đảm bảo công bằng với ôtô con.
Trước đó, Bộ Tài chính cũng đã đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt xe pick-up từ mức 15% lên trung bình khoảng 33% với lý do lượng xe bán tải tăng nhanh qua các năm và được sử dụng chủ yếu cho việc chở người thay vì vừa chở người vừa chở hàng. Tuy nhiên, đề xuất này đã nhận nhiều phản ứng từ doanh nghiệp. Theo đại diện Công ty Ford Việt Nam, với luận điểm cho rằng xe bán tải hiện nay được sử dụng rất nhiều và sử dụng để chở người, Bộ Tài chính phải có số liệu cụ thể. Bởi vì, theo số của Ford, trên 70% khách hàng mua xe đăng ký dưới tên của doanh nghiệp và họ đang sử dụng với mục đích thương mại, vừa chở người vừa chở hàng.
Xe bán tải có giữ được lợi thế trên thị trường?
Nếu theo đề xuất của Bộ Tài chính, giá bán xe bán tải sẽ tăng lên khá nhiều, ít nhất là từ 6 – 9% giá trị xe. Ví dụ, nếu lệ phí trước bạ với xe bán tải, xe van là 2%, chiếc xe có giá 800 triệu đồng thì sẽ phải nộp 16 triệu đồng lệ phí trước bạ. Còn nếu tăng lên mức 6% (mức tối thiểu theo dự thảo) thì mức phí sẽ phải nộp là 48 triệu đồng. Theo anh Trường, mức tăng lệ phí trước bạ như vậy là quá cao, chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến quyết định mua xe cũng như mức tiêu thụ xe bán tải.
Ông Kinoshita, Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) cũng cho biết, một số doanh nghiệp VAMA có lắp ráp dòng xe bán tải. Nếu thuế và phí áp dụng cho dòng sản phẩm này tăng sẽ khiến cho thị trường có những phản ứng nhất định, nhu cầu cho dòng xe này có thể sẽ giảm xuống. Vì vậy, các doanh nghiệp sản xuất sẽ phải theo dõi tình hình và có kế hoạch chuẩn bị phù hợp.
Khi đó, lợi thế về giá bán của xe bán tải sẽ không còn, chưa kể việc dòng xe này chỉ được phép lưu hành tối đa là 25 năm (theo Nghị định 95/2009/NĐ-CP).
Phân khúc bán tải tại Việt Nam trong ba năm gần đây có những bước phát triển khá tốt. Năm 2015, doanh số vượt mốc 10.000 xe để đạt mức 16.741 xe. Đến năm 2016, các hãng xe tại Việt Nam bán ra tới 23.099 chiếc và tăng lên 24.373 xe vào năm 2017. Tuy nhiên, sang năm 2018, do những khó khăn trong việc đáp ứng các điều kiện kinh doanh nhập khẩu xe (toàn bộ dòng xe bán tải hiện nay đều nhập khẩu từ Thái Lan), doanh số trong bảy tháng đầu năm 2018 sụt giảm đáng kể, chỉ đạt 6.522 xe, bằng 48% so với cùng kỳ năm 2017.