Sau khoảng thời gian dài lo lắng cho số phận của dòng xe lắp ráp sản xuất trong nước, cuối cùng thì những người trong cuộc đã có thể thở phào nhẹ nhõm khi dự thảo về điều chỉnh các mức thuế suất có hiệu lực song hành từ năm 2018 xuất hiện, được ví như một “cú sút vào giây phút chót” giúp giải tỏa mọi căng thẳng trên thị trường, đem lại sự cân bằng trong cạnh tranh giữa xe nhập khẩu và xe lắp ráp nội địa, đồng thời tạo nên trạng thái sôi động hơn cho thị trường ở mùa cao điểm cuối năm.
Chỉ còn hơn hai tháng nữa là đến Tết Nguyên đán, thị trường ôtô Việt Nam đang bước vào mùa cao điểm mua sắm lớn nhất trong năm khi các thương hiệu cùng đại lý tung ra hàng loạt đợt giảm giá cùng nhiều chương trình khuyến mại, tri ân khách hàng rầm rộ. Nhìn lại chín tháng qua, tâm lý chờ đợi của người tiêu dùng bao trùm toàn thị trường khiến tổng doanh số của ba quý đầu năm lần đầu tiên sau nhiều năm giảm 4,2% so với cùng kỳ năm trước, lượng xe được bán ra chỉ đạt 184.831 chiếc. Lượng xe nhập khẩu về Việt Nam cũng giảm theo. Theo Tổng cục Hải quan, trong nửa đầu tháng 11 vừa qua, lượng xe con dưới chín chỗ nhập vào nước ta chỉ đạt hơn 300 chiếc, giảm hàng ngàn chiếc so với cùng kỳ các năm trước. Việc lượng xe nhập khẩu trong những tháng qua giảm mạnh là một hiện tượng hợp xu thế khi cả giới tiêu dùng và các nhà kinh doanh đều có lý do chính đáng để chờ đợi thời điểm mức thuế nhập khẩu chính thức về 0% vào đầu năm sau. Hiện hầu hết các nhà kinh doanh dòng xe nhập khẩu đều đang dồn sức chuẩn bị để nắm bắt cơ hội kinh doanh từ làn sóng mua sắm được dự đoán sẽ rất mạnh mẽ ngay khi bước sang năm 2018.
Sự xuất hiện của Nghị định 116 và dự thảo sửa đổi, bổ sung Nghị định 112 đang được xem xét liên quan đến việc đẩy mạnh hơn nữa việc trợ giúp cho dòng xe lắp ráp trong nước là một trong những rào cản lớn làm giảm bớt sức mạnh được dự đoán của dòng xe nhập khẩu trong thời gian tới. Có thể nói rằng những thay đổi trong nội dung của các nghị định mới như một “chiếc đũa thần” làm thay đổi hoàn toàn viễn cảnh cạnh tranh giữa hai dòng xe CKD và CBU đã được vẽ ra trước đó. Từ nguy cơ tụt lại và thậm chí là có thể biến mất khi thuế suất nhập khẩu chính thức về mốc 0%, dòng xe lắp ráp trong nước đang thể hiện sự vượt trội trong việc đón đầu thị trường so với dòng xe nhập khẩu nhờ nắm giữ lợi thế hoàn toàn chủ động trong sản xuất và định giá xe cùng nhiều chương trình giảm giá “khủng” để kích cầu và đón đầu làn sóng mua sắm, trong khi dòng xe nhập khẩu vẫn đang phải chờ.
Nhìn chung, cho đến thời điểm này, thị trường ôtô Việt Nam đang chịu nhiều tác động từ những thay đổi sẽ được thực thi ngay từ đầu năm sau, mà nổi bật là mức thuế suất nhập khẩu đối với ôtô có mức nội địa hóa đạt 40% từ các nước trong khu vực ASEAN sẽ chính thức về 0%. Kế đó, dự thảo sửa đổi, bổ sung Nghị định 122 về biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đối với toàn bộ linh kiện ôtô nhập khẩu mà trong nước chưa sản xuất được (hạ xuống mức 0% trong giai đoạn 2018-2022) và những quy định mới trong Nghị định 116 siết chặt hơn về điều kiện hoạt động trong nhập khẩu xe ôtô (tài liệu, tiêu chuẩn cơ sở vật chất cho bảo hành, bảo dưỡng xe…) cũng như thuế tiêu thụ đặc biệt dành cho dòng xe dưới 2.0L giảm thêm 5%. Từ những thay đổi trên, có thể thấy cơ hội cạnh tranh đang được chia đều cho cả hai loại hình xe lắp ráp nội địa và nhập khẩu.
Những nỗ lực cải thiện doanh số bán hàng cả năm của các nhà kinh doanh ôtô dường như đang dồn hết cho hai tháng cuối năm. Bằng chứng là họ tiếp tục tung thêm hàng loạt chương trình giảm giá mới trong tháng 11. Dẫn đầu về động thái “gây sốc” trên thị trường trong những ngày cuối cùng của tháng 11 là những mẫu xe lắp ráp trong nước như Hyundai i10, Kia Morning, Mazda (2, 3, 6), Toyota Vios, Toyota Innova và Toyota Altis. Theo đó, mức giá mới nhất mà Công ty Toyota Việt Nam công bố dành cho tháng 12 năm nay và năm 2018 của các mẫu xe này được giảm đồng loạt từ 3 đến 10%, tương đương mức giảm từ 25 đến 58 triệu đồng tùy mẫu. Riêng đối với Mazda, dù vừa tăng giá cách đây không lâu, thương hiệu này đã phải quay về với xu thế thị trường khi công bố mức giảm giá mới ngay cuối tháng 11. Tương tự, Thaco cũng tiếp tục hạ giá đồng loạt cho tất cả các mẫu xe Kia, trong đó gây sốt mạnh là mức giá thấp kỷ lục dành cho chiếc Kia Morning MT, phiên bản 1.0L, có lẽ để chuẩn bị tư thế cạnh tranh sống còn với dòng Hyundai i10 của Thành Công.
Trên phân khúc xe sang, sự xáo động mạnh mẽ có nguyên nhân từ những thay đổi mới xuất hiện trong Nghị định 116 (khắt khe hơn về các điều kiện nhập khẩu). Giá xe sang nhập khẩu có thể sẽ tăng thêm một chút vì phải gánh thêm chi phí cũng như thời gian chuyển xe ra thị trường. Tuy nhiên, do khách hàng tại phân khúc này rất chịu chi, có lẽ phân khúc này sẽ không có nhiều thay đổi khi bước sang năm 2018, trừ phi xuất hiện thêm những chính sách, quy định mới từ các cấp quản lý.
Năm nay, Tết Nguyên đán rơi vào cuối tháng 2 Dương lịch, nghĩa là khoảng thời gian cao điểm mua sắm sẽ kéo dài hơn so với năm trước, tạo nên kỳ vọng về sự bùng nổ doanh số trong tháng cuối cùng của năm 2017 và tháng 1-2018. Có thể nhận thấy nhu cầu sắm xe bị kìm nén quá lâu và mong muốn sắm xe chơi tết của giới tiêu dùng đang rất mạnh mẽ. Mọi sự chuẩn bị cho cột mốc này cũng đã được các nhà kinh doanh sẵn sàng đáp ứng và các khách hàng cũng đã tính toán, lựa chọn mẫu xe cho họ. Tất cả đã sẵn sàng cho một mùa mua sắm có thể tạo được dấu ấn đặc biệt cho thị trường ôtô Việt Nam.