Tại Việt Nam, Chính phủ đã ban hành các quy định để phòng chống mất tập trung khi tham gia giao thông, một trong số đó có thể kế đến quy định cấm sử dụng điện thoại khi điều khiển phương tiện giao thông. Tuy nhiên tình trạng sao nhãng khi lái xe vẫn còn khá phổ biến và ngày càng trở thành một vấn đề nghiêm trọng.
Có thể dễ dàng bắt gặp cảnh tượng người điều khiển phương tiện sử dụng điện thoại để gọi điện hay nhắn tin trong khi tham gia giao thông, cho dù đây là hành vi vi phạm luật.
Tuy nhiên đây không còn là yếu tố gây sao nhãng duy nhất nữa, mà gần như 100% tài xế đều phải đối mặt hằng ngày với những mối phân tâm khác mà không hề nhận ra. Nguyên nhân chính của vấn đề này là sự thiếu hiểu biết về việc sao nhãng khi lái xe và cách phòng tránh.
Ba hình thức sao nhãng
Hầu hết các hình thức sao nhãng khi lái xe thuộc một trong ba loại sau:
- Sao nhãng Tâm lý: Đây có thể là bất kỳ hành động nào khiến tài xế mất tập trung vào đường đi, từ nói chuyện với hành khách cho đến đắm chìm vào bài hát yêu thích phát trên radio.
- Sao nhãng Thị giác: Điều này xảy ra khi các tài xế để ý bất cứ thứ gì khác ngoài con đường trước mặt như nhìn vào điện thoại, kiểm tra tình hình con cái trên xe hay để ý một sự việc đang diễn ra trên đường khi lái xe ngang qua.
- Sao nhãng do Thao tác tay: Điều này xảy ra khi tài xế phải bỏ một tay hoặc thậm chí là cả hai tay ra khỏi vô-lăng để làm một việc khác như trang điểm, điều chỉnh GPS hoặc với tay lấy đồ vật khác.
Sao nhãng ở mọi nơi
Ngay cả khi bạn luôn cảnh giác và không bao giờ sử dụng điện thoại khi đang lái xe, bạn vẫn có thể bị mất tập trung. Có những hành động mà mọi người vẫn thường làm trong khi lái xe hàng ngày mà họ không nhận ra đó là sự sao nhãng.
Dưới đây là một trong những sao nhãng phổ biến và đáng ngạc nhiên nhất mà mọi người thường đối mặt sau tay lái:
- Suy nghĩ miên man: Dù bạn có tin hay không, nhưng những suy nghĩ miên man thực sự là hình thức gây sao nhãng phổ biến nhất và cũng là một trong những hình thức nguy hiểm nhất. Ở Hoa Kỳ, một nghiên cứu cho thấy rằng trong tất cả các vụ va chạm với nguyên nhân sao nhãng khi lái xe thì có tới 62% là bởi những tài xế mải suy nghĩ đến các việc khác, nhiều hơn gấp năm lần so với những vụ tai nạn do nói chuyện hoặc nhắn tin trên điện thoại.
- Ăn uống: Khi ai đó ăn hoặc uống trong khi lái xe, họ chịu ảnh hưởng cùng lúc của tất cả các loại sao nhãng khác nhau trong một hoạt động và tăng khả năng gặp tai nạn của mình lên đến 80%. Thêm vào đó là nguy cơ đổ đồ uống nóng lên người, việc ăn uống khi đang lái xe hoàn toàn không đáng để mạo hiểm tính mạng.
- Trạng thái Tức giận hoặc Buồn bã: Việc cầm lái trong trạng thái cảm xúc đang bị kích động có thể làm tăng khả năng gặp tai nạn lên gấp 10 lần. Ở những quốc gia như Việt Nam, hệ thống giao thông phức tạp cùng thời tiết nóng ẩm dễ dàng khiến cho cảm xúc của con người bùng phát đột ngột trong nhiều trường hợp.